Dana, denetimler sırasında 215 kooperatifin 20’sinde yolsuzluk ya da usulsüzlük bulgusuna rastlandığını belirtti ve 500 milyon TL’nin güvencesiz dağıtıldığını, 100 milyon TL’nin de “geri dönemez” pozisyonunda olduğunu açıkladı.
Kooperatif Şirketler Mukayyitliği’nin, kooperatiflerde başlattığı rutin denetimlerde yolsuzluk ve usulsüzlüklere rastlandı. Mukayyitliğin, toplam 215 kooperatifin yaklaşık 20’sinde, usulsüzlük ya da yolsuzluk bulgularına rastlandığı açıklandı. Kooperatif Şirketler Mukayyidi Kemal Deniz Dana, konuyla ilgili KIBRIS Gazetesi’ne bilgi verdi. Dana, bazı kişilerin kooperatifleri kendi çiftlikleri gibi gördüğünü, bunun sonucunda da 500 milyon TL’lik bir paranın güvencesiz olarak dağıtıldığını söyledi. Müfettişler tarafından, 500 milyon TL’nin, eğer doğru çalışılmazsa gidebileceğinin tespit edildiğini ifade eden Kemal Deniz Dana, bunun zaten yaklaşık 100 milyon TL’sinin şu anda geri dönmeyecek pozisyonda olduğunu belirtti. Dana, ayrıca Li-Koop konusuna da değindi ve kısa süre önce Kooperatif Şirketler Mukayyitliği önünde eylem yapan Li -Koop Yönetim Kurulu üyelerinin büyük bir kısmının, polis tarafından 10 farklı suçlama getirilen kişiler olduğunu söyledi. “Denetimler ve genel kurullar yapılıyor” Kooperatif Şirketler Mukayyidi Kemal Deniz Dana, 2.5 yıldır Kooperatif Şirketler Mukayyitliği’nde görev yaptığını ve göreve başladığı günden itibaren kooperatiflerin “olmazsa olmazı” olan denetimlerle genel kurulların yapılması ve kooperatifçiliğin ülkede günümüz koşullarına uygun bir yapıya kavuşturulması yönünde ciddi çalışmalar yaptıklarını kaydetti. Yıllarca denetlenmeyen, göz ardı edilen ve çok ciddi rakamların buharlaştığı dönemler olduğundan söz eden Dana, 2.5 yıl içerisinde birçok kooperatifte usulsüzlükler tespit edildiğini ve bunların mali polis ve yargıya aktarıldığını söyledi. Dana ayrıca bu konudaki çalışmaların devam edip,usulsüzlük tespit edilmesi durumunda, konunun polise ve yargıya aktarılmaya devam edeceğini belirtti. “500 milyon TL’lik bir para güvencesiz dağıtıldı” Kemal Deniz Dana, bazı kişilerin kooperatifleri kendi çiftlikleri gibi gördüğünü ifade etti ve bunun sonucunda da 500 milyon TL’lik bir paranın güvencesiz olarak dağıtıldığını söyledi. Bunların bir kısmının “çalındığını” ifade eden Dana, şöyle konuştu: “Bizim dönemimizde ve bizden önceki dönemde tespiti yapılan, ancak ya hasıraltı edilen, ya da çok yavaş seyreden hukuki süreçlerin tamamlanması ile ilgili yoğun bir çalışma süreci içerisindeyiz. Tabi ki günlük hayat da devam ediyor.
Ekonominin üçte birini kontrol eden bir makamız ve günlük insanların yaşantılarını, kredilerini, borçlarını takip etmek zorundayız. Ancak denetimlerimizdeki en önemli amacımız ve asli görevimiz, mevduatları korumaktır. Alın teri ve göz nuru ile insanlarımızın birikimlerini kooperatiflerde değerlendirmesi çok doğru bir ekonomik yaklaşımdır. Bize de yasaların verdiği görev, insanların alın teri ve göz nuru ile biriktirdiği paraları, mevduatları korumaktır. Ancak yıllar içerisinde denetimin yapılmaması, kooperatiflerin bir çiftlik gibi görülmesini sağladı. Bu durumda kooperatiflerin belli insanların kontrolünde olmasına neden oldu ve kendi malı gibi görülmelerini sağladı. Bunun sonucunda da 500 milyon TL’lik bir para güvencesiz dağıtıldı. Bunların bir kısmı çalındı. Bir kısmı ise geri dönmedi ve insanların mevduatları heba edildi. Biz de yaptığımız denetimler sonucunda bunu tespit ettik. Biz, bu uygulamayı yapan tüm müdürlere ve yöneticilere gerekli soruşturmayı başlattık ve konular yargıya gidiyor. Kesinlikle bu konuda bir milim geri adım atmayacağımızı da ifade etmek isterim”. “Denetim yaptığım için görevden alınmam isteniyor” Kemal Deniz Dana, denetim yaptığı için bazı kooperatif yönetim kurulları tarafından görevden alınmasının talep edildiğini ancak bunun kendisini yıldırmayacağını kaydetti. “Eğer bunun için görevden alınacaksam alınırım” diyen Dana, ayrıca iki gün önce mukayyitlik önünde eylem yapanların da mali polisin 10 değişik suçlama getirdiği kişiler olduğunu belirtti. Dana, şöyle devam etti: “Özellikle son günlerde tartışılan iki- üç kooperatifin üzerinden örnek verecek olursak, iki gün önce bir kooperatifimiz, hem mukayyitlik önünde, hem de bakanlık önünde eylem yaptı. Çok merak ediyorum bu eylem niçin yapıldı? Denetim yaptığımız için mi bu eylem yapıldı? ‘Kooperatifimizi bize geri iade edin’ cümlesiyle bu durumu ifade ediyorlar. Bunu dile getirenlerin büyük bir kısmı şu anda yargıya aktarılan arkadaşlarımızdır. Haklarında 10 dava açılmıştır. Mali polis, 10 değişik suçlama getirdi.
Bir kısmı ciddi anlamda kooperatiften krediler alıp, ciddi anlamda bunları düzgün bir şekilde geri ödememe noktasındadır. Tabi ki bizim görevimiz, kooperatiflerde idarecilik yapmak değildir. Bizim görevimiz, denetim yapmaktır, zora giren, yönetilemeyen kooperatiflerde idareyi alıp hukuku tesis etmek, doğru zemini oluşturmak ve üyelerine teslim etmektir. Bu kooperatifimizde de bir genel kurul olacaktır ve yakın bir zamanda olacaktır. Bundan birinin kaçtığı yoktur. Ama bu, birileri ister diye değildir. Sağlam, hukuki zemin oluştuktan sonra da üyelerine teslim edilecektir. Sokaklarda eylem yaparak bizi baskı altına alacağını düşünen yargıya aktarılan arkadaşlarımız ve borçlu olan arkadaşlarımız, bundan bir kazanç elde etmeyeceklerini de belirtmek isterim. Biz, hukuki zeminde, ilerleyen günlerde, mevduat sahipleri ile de görüşüp, doğru bir yönetimin işbaşı yapması için gerekeni yapacağız. Yargıda olan insanlar, bu kooperatiflerde artık görev yapamayacak. Emekli olduktan sonra zamanını kooperatifte geçirmek isteyen insanlarımıza da çağrımız, buraları, onların arka bahçeleri değil. Siyasi getiri peşinde koşanların da arka bahçeleri değil.” “Sınavla işe alan bir idare mi suçlu, yoksa sınavsız akrabalarını alan mı?” “Mukayyitliğe Dana el koydu ve vermez, istihdam yaptı” yönünde suçlamalar yapıldığından da söz eden Kemal Deniz Dana, şunları kaydetti: “Şimdi bu kooperatifimizde görevden alma nedenlerinden biri de sınavsız yetkisiz istihdamdı.
Eski yönetim kurulu başkanı, sınav yapmadan kendi kızını işe aldı. Çalışan bir elemanımızdır, memnunuz. Bir başkası, gelinini işe aldı, bir başkası amcasının oğlunu işe aldı. Böyle bir yapı oluştu. Bu yapı doğru bir yapı değildir. Müdür bir yolsuzluk yaptı, görevden alındı. Muhasebe müdürü, müdür vekilliğine atandı. Bu bağlamda oraya bir muhasebeci alınması gerekiyordu. Duyuru yapıldı, duyuru sonucunda yazılı sınav yapıldı, ardından sözlü sınav yapıldı ve bir eleman alındı. Bir odacıya ihtiyaç vardı, odacı, görevine gelmiyordu ve görevinden ayrılmıştı. Bunun yerine de yine duyuru yapıldı, sınav ile mülakat yapıldı ve oraya bir odacı alındı. Şimdi soruyorum “Sınavla işe alan bir idare mi suçlu, yoksa kendi babalarının çiftliği gibi davranarak kendi yakın akrabalarını işe alanlar mı?” Bu alınanların Kemal Deniz Dana ile eğer bir kan bağı varsa da yarın sabah mukayyitlik görevimden istifa edeceğimi belirtmek isterim. Biz hukuksal anlamda doğruyu ortaya koymak zorundayız. Hiç kimse biz eylem yapacağız da mukayyitlik geri adım atacak düşüncesinde olmasın. “Usulsüz verilen krediler”, “limit üstü verilen krediler”, “yandaşlara verilen krediler”, “taksitlerini ödemeyen insanlar”, “maaşının yetmeyeceği kadar kredi verilen insanlar” verenleri, kefil olanları, bunu onaylayanları hukuk önüne koymaktır benim görevim. Gerekirse, topluma da bunların isimlerini deşifre etmekten çekinmem. Bu arkadaşlar hukuka saygı göstermelidir. Fasıl 114, mukayyidin, yönetimin doğru olmayacağına inanırsa görevden alıp idare memuru atamasını içeriyor. Li-Koop’un iki yılı doldu. İhtiyaç duyulması halinde Bakanlar Kurulu kararıyla iki yıl daha uzatılabilir. Bu mukayyide verilmiş bir haktır. Biz uzatmak da istemiyoruz. Bizim için orada idare amiri ya da seçilmiş birinin olması önemli değildir. Tüm arkadaşların sorumluluğu aynıdır. Yaptıkları iş de aynıdır.” “Li-Koop’ta denetim devam ediyor” banner134 Lefkoşa İktisat Kooperatifi kısa adıyla Li-Koop’ta hukuki zemin oluşturulduğu zaman genel kurulun yapılacağını kaydeden Kemal Deniz Dana, bunun yarın da, 10 gün sonra da, bir ay sonra da olabileceğini belirtti. “Mukayyit diyor ki eylülde genel kurul yapılacak” eleştirisi de yapıldığını ifade eden Dana, “Şu anda orada denetim devam ediyor. Şu anda para çekme makinelerindeki denetimde bunun doğru yapılmadığını tespit ettik. Bir hafta var bununla uğraşıyorlar” dedi. “Önce hukuki zemin oluşturulacak” Artık kooperatiflerde limit üstü kredinin kimseye verilmediğinden söz eden Kemal Deniz Dana, şunları anlattı: “Şirketlere kredi kimse veremez. Sağlıklı ipotek alınmazsa kredi verilemez. Maaşına denk bir kredinin verilmesi sağlanacak. 34 müfettişimizle biz bütün kooperatifleri didik didik denetliyoruz. Merkez Bankası ile protokolümüz var. Bilişim denetimini yapıyoruz. Lefkoşa İktisat Kooperatifi’nde bilgisayar sisteminde oynanarak dünya kadar para çalındı, yolsuzluklar yapıldı ve o yönetimler de buna göz yumdu, kontrol etmedi. Alın teri ve göz nuru ile parasını biriktiren ve parasını kooperatife yatıran mevduat sahiplerinin paraları, yargıya aktartılan yönetimler tarafından çarçur edildi, çalınmasına izin verildi. Geri dönmemesine imkan tanındı. Biz bunların peşindeyiz. Bizi de kimse eylem yaparak yıldıramaz. Buradan da o arkadaşlara çağrımdır. İsterlerse her gün burada eylem yaparlar, ben onlara kahve ısmarlarım. Ama hukuki zemin oluşmadığı sürece de bu kooperatifin genel kurulu yapılmayacak. Hukuki zemini oluşturuyoruz. Biz buraya idare memuru atadığımızda, çalışanlar, ilgili sendika tarafından baskı altındaydı. Sendika da şimdi ortaya çıktı. Bu çalışanlarla ilgili disiplin yönetmeliği çıkarmış ve insanları baskı altına almıştı. Bunlara da özgüvenlerini yerine getirdik. Maaşlarına artış yapıldı, güvencede çalışmaları sağlandı. Yani diktatörce hazırlanan disiplin yönetmeliği iptal edildi.Buna benzer uygulamalar da yapılmaya çalışılıyor.” “Ciddi bir para kaybı var” Güzelyurt’taki kooperatifte de ciddi bir para kaybı olduğundan söz eden Kemal Deniz Dana, bunun ciddi miktarının geri dönmeyeceği ile ilgili raporları olduğunu ifade etti. Dana, konunun mali polise aktarıldığını belirterek, şöyle dedi: “Orada da önümüzdeki günlerde bir seçim yapıp, orayı da gerçek sahiplerine vereceğiz. Ayrıca Kooperatif Merkez Bankası da gündemdedir. O da bizi iki gündür yoruyor. Kooperatif Merkez Bankası, 1983 döneminde, hükümetler tarafından görevden alınan seçilmiş yöneticilerinin yerine, oraya atanan idare memurları tarafından yönetiliyor. Bu idare memurları, mukayyit tarafından atanmaktadır ve atandıkları zaman da mukayyide karşı sorumlulukları var.Bu iki gündür ülkemizde yaşanan olayla ilgili çok net bir bilgi bana verilmedi. Bu da çok üzücüdür. Bunu siyasi nokta gibi gösterdiler. Kooperatif Merkez Bankası, hem Bankacılık Yasası’na, hem de Fasıl 114’e tabidir.2016-2018 dönemi ile ilgili Merkez Bankası bir soruşturma açılmasını talep etti. Bundan doğal bir olay yoktur. Ancak basında “bunu siyasiler engelliyor” noktasında açıklamalar vardır. Böyle bir durum söz konusu değildir. Bugün yönetimi atayan makam benim. Ben şikayetçiyim, çünkü yönetim beni bu konu ile bilgilendirmedi. Siyasiler bu konuya taraf değildir.” “Mukayyitlik bağımsızdır” Üretilen kararlarda bütün kooperatiflerin görüşünü de aldığını belirten Kemal Deniz Dana, bunun en büyük örneğinin de yapılan yasa çalışmasına karşı çıkması olduğunu belirtti. Tüm bunların mukayyitliğin bağımsızlığını gösterdiğini söyleyen Dana, sözlerini şöyle sürdürdü: “İki senede bütün kooperatifleri ziyaret eden bir mukayyidim ben…
Onların görüşü olmadan karar üretmemekteyim. Bir yasa değişikliği vardı, kooperatiflerle birlikte hükümete karşı mücadele ettik. Hep bunlar, mukayyitliğin bağımsızlığını gösteriyor. Ne sendikalar, ne kooperatifler, ne de farklı noktalardaki insanlar, kooperatiflerdeki hareketleri siyasallaştırmasınlar. Biz zaten siyasallaştırmıyoruz. Yıllarca denetlenmeyen kooperatifleri, genel kurulu yapılmayan kooperatifleri denetledik, genel kurul yaptık diye bir takım eleştiriler almaktayız. Güzelyurt’ta “görevden alınmam” talep ediliyor.
Li-Koop’ta benim görevden alınmam isteniyor. Bunun nedeni denetim yapmış olmamdır. Hırsızlık yaptılar, onları tespit ettim ve yargıya aktardım. Bunun için görevden alınmamı istiyorlar. Görevden alınma gerekçeleri bunlarsa, buna saygı duyarım.” “Polise ve yargıya aktarılan 20 kooperatif var” Dana, polise ve yargıya aktarılan 20 kooperatif olduğunu ifade ederek, şöyle konuştu: “Denetimler devam ediyor. Her an, her şey çıkabilir. Burada amaç, yasanın, katıksız uygulanmasını sağlamaktır. Şu anda bu denetimler iyi gitmektedir. Eksiklerimiz vardı. Örneğin bilişim denetimi yıllarca yapılmadı. Çok önemli bir eksiklikti. Bunu gündeme getirdik. Şu anda ilk 100 kooperatifin denetimi yapıldı ve şu anda da bilişim denetimi yapıldı. Üretim kooperatiflerine gerçek anlamda üretim kooperatifine uygun bir denetim yapılmadığını da ifade etmek isterim. Ciddi anlamda bir denetim yıllarca yapılmadı. Bu yönde iki- üç müfettiş arkadaşımızı yetiştirmeye çalışıyoruz. Bu denetimlerin çok daha sağlıklı yapılmasına imkan sağlanmasını başarmak istiyoruz.”“100 milyon TL geri dönmeyecek pozisyonda” Kooperatiflerin yıllarca sendikalar tarafından olsun, siyasiler tarafından olsun çiftlik gibi kullanıldığını kaydeden Dana, 500 milyon TL’lik bir paranın eğer doğru çalışılmazsa gidebileceğinin hesaplandığını söyledi. Bunun zaten yaklaşık 100 milyon TL’ye yakınının şu anda geri dönmeyecek pozisyonda olduğundan söz eden Kemal Deniz Dana, “Hedefimiz 400 milyon TL’yi kurtarmaktır. Tabi ki 100 milyon TL’yi çalan ve çaldıranlardan da bu parayı geri almayı hedefliyoruz. Yapanın yanına kâr kalmayacak. Biz bunların üzerine gideceğiz. Rahatsız olsalar da gideceğiz, olmasalar da gideceğiz” dedi.
Kaynak: Kıbrıs Gazetesi
